Een vlag van de aarde
Door het oorlogsgeweld in Oekraïne dwaalden mijn gedachten onbedoeld af naar een documentaire film die ik meer dan 12 jaar geleden maakte. Het is een film die zich deels in Rusland en Oekraïne afspeelt. Een personage in deze documentaire, is de Russische wetenschapper Alexander Zaitsev, die vanaf de Krim verschillende radioboodschappen het heelal in heeft gestuurd. De radiotelescoop die Zaitsev hiervoor gebruikt staat in Evpatoria. Niet ver van waar nu gevochten wordt.
Hieronder een archiefbeeld van de radiotelescoop. Het is een VHS beeld gemaakt door de Russische wetenschapster Liliya Filippova. Je ziet op de VHS een groep Russische jongeren die samen met Zaitsev een radioboodschap de kosmos in sturen. De berichten zijn gericht op sterren waarvan wordt veronderstelt dat er misschien leven is. Alexander Zaitsev hoopt dat onze galactische buren deze berichten opvangen.
Op de VHS zie je hoe de jongeren muziek maken en plezier hebben. Het is aanstekelijk om te zien hoe ze applaudisseren nadat de radioboodschap is verzonden. Vol trots laten ze een zelfgemaakte vlag zien met daarop de aarde, maan, een stukje zon en de sterrenhemel. Het is zowaar een heuse vlag van de aarde. Want zoals Zaitsev opmerkt: vanuit de ruimte zie je geen grenzen op aarde. Het is vooral een blauwe bol zonder scheidslijnen. Is de mensheid niet één in het licht van de kosmos?
De radioboodschap die de jongeren de ruimte insturen bestaat uit simpele tekeningen en theremin muziek. Door de huidige oorlog bedenk ik me dat de radioboodschappen, op een rare manier, ook noodsignalen zijn. De ongewone galactische flessenpost gaat niet alleen over een teken van aards leven, maar vooral ook over vrede en het verlangen om voorbij onszelf te kijken. Het is een soort galactische S.O.S.. Het duurt echter decennia voordat het bericht op zijn bestemming aankomt. En zoals bij elke flessenpost is het de vraag of de fles ergens aanspoelt en gevonden wordt.
Mijn documentaire film waar het VHS archiefbeeld in voorkomt, gaat over wat te doen als we ooit contact zouden maken met buitenaardse intelligentie. En over de retorische vraag of het ons gaat lukken om ons als één aarde te presenteren. De film is nog online te zien bij het IDFA.
Alexander Zaitsev is eind 2021 overleden – net voor de Russische invasie van Oekraïne. Archiefmaterial Liliya Filippova, Cosmic Call.